2023թ. նոյեմբերի 17-ին ՄԱԿ-ի արդարադատության միջազգային դատարանը հրապարակել է միջանկյալ միջոց կիրառելու վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության հայցն ընդդեմ Ադրբեջանի գործով որոշումը:

Որոշման մեջ, միջազգային դատարանը, մասնավորապես, արձանագրել է. «Ադրբեջանի Հանրապետությունը պարտավոր է կոնվենցիայի (Ռասսայական խտրականության բոլոր ձևերի վերացման – Ս. Հ.-Ջ.) համաձայն իր ունեցած պարտավորությունների շրջանակներում պաշտպանել և պահպանել գրանցման ինքնության և անձնական գույքի փաստաթղթերն ու գրանցամատյանները, որոնք վերաբերում են առաջին կետում նշված անձանց (Արցախի Հանրապետությունից բռնագաղթած հայության – Ս. Հ.-Ջ.), և հավուր պատշաճի ու հարգանքով վերաբերել դրանց, և հիմք ընդունել այդ փաստաթղթերն իր օրենսդրական ու վարչական պրակտիկայում։»:

Մեջբերումից պարզվում է, որ արդարադատության միջազգային դատարանը օկուպանտ և ցեղասպան Ադրբեջանի կողմից Արցախի Հանրապետության օկուպացված տարածքը համարում է Ադրբեջանի մաս: Ամենևին էլ պատահական չէ, որ օկուպանտ և ցեղասպան Ադրբեջանի, այսպես կոչված, արտաքին գործերի նախարարությունը ողջունել է հիշյալ որոշումը:

Հարկ է նշել, որ արդարադատության միջազգային դատարանը, այդպիսով, ադրբեջանաարցախյան հակամարտության վերաբերյալ դրսևորել է խտրական, կանխակալ և երեսպաշ վերաբերմունք: Ավելին, միջազգային դատարանը արցախահայությանն, ըստ էության, առաջարկում է կամավոր ենթարկվել ցեղասպանության:

Հաշվի առնելով կովկասյան թաթարների (ադրբեջանցիների) ցեղասպան վարքագծի ապացուցված դրսևորումներն արցախահայության նկատմամբ թե՛ նախախորհրդային, թե՛ խորհրդային և թե՛ հետխորհրդային շրջանում՝ կարող ենք պնդել, որ արցախահայության և կովկասյան թաթարների (ադրբեջանցիների) համատեղ գոյակցությունն, առնվազն տեսանելի ապագայում, անհնարին է:

Հետևաբար, արցախահայության անվտանգ, կայուն և երաշխավորված կյանքն Արցախի Հանրապետությունում վերականգնելու և դրա հետագա բնականոն շարունակականությունն ապահովելու նպատակով միջազգային հանրությունը պետք է ճանաչի միջազգային և ԽՍՀՄ իրավական ակտերի համաձայն Արցախի հայության ինքնորոշման իրավունքի իրացման փաստը, այն է՝ Արցախի Հանրապետության անկախությունը:

Ստեփան ՀԱՍԱՆ-ՋԱԼԱԼՅԱՆ

քաղաքագետ